ZASADY ALOKACJI I DYSTRYBUCJI POBRAŃ TRZUSTKI CELEM PRZESZCZEPIENIA TRZUSTKI WRAZ Z NERKĄ, SAMEJ TRZUSTKI, WYSP TRZUSTKOWYCH WRAZ Z NERKĄ, SAMYCH WYSP TRZUSTKOWYCH Z DNIA 18 MAJA 2018 R.
ZASADY ZOSTAŁY:
- opublikowane w poprzedniej wersji w Biuletynie Poltransplantu z 2015 r.;
- dostosowane do współczesnych praktyk w obszarach kwalifikacji dawcy, kwalifikacji biorcy, wymiany narządów pomiędzy ośrodkami transplantacyjnymi oraz wyboru biorcy;
- zmienione w dniu 18 maja 2018 r. podczas spotkania Kierowników ośrodków przeszczepiających nerkę i trzustkę oraz trzustkę głównie w zakresie podrozdziału „Postępowanie po przeszczepieniu narządów”
- opublikowane na stronach: www.poltransplant.org.pl, www.rejestrytx.gov.pl oraz w Biuletynie Poltransplantu z 2018 r.
KWALIFIKACJA CHORYCH DO PRZESZCZEPIENIA TRZUSTKI
- Istnieje jedna, krajowa lista pacjentów oczekujących na przeszczepienie trzustki oraz wysp trzustkowych w różnych kombinacjach (przeszczepienie trzustki wraz z nerką, przeszczepienie samej trzustki, przeszczepienie wysp trzustkowych wraz z nerką, przeszczepienie samych wysp) prowadzona w systemie elektronicznym www.rejestrytx.gov.pl zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia w sprawie Krajowej Listy Oczekujących.
- Wpisanie potencjalnego biorcy na listę oczekujących jest warunkiem otrzymania przeszczepu.
- Kwalifikacja chorych do przeszczepienia trzustki (wspólnie z nerką lub samej) oraz przeszczepienia wysp (wspólnie z nerką lub samych) może się odbywać tylko w ośrodkach kwalifikujących, które wykonują tego rodzaju przeszczepienia (mają pozwolenie Ministra Zdrowia na te czynności).
- Pacjenci zakwalifikowani do przeszczepienia samej trzustki mogą być alternatywnie rozpatrywani jako potencjalni biorcy wysp trzustkowych, a pacjenci zakwalifikowani do przeszczepienia nerki i trzustki mogą być alternatywnie zakwalifikowani do wspólnego przeszczepienia nerki i wysp trzustkowych. Chorzy wyrażają oddzielną zgodę na alternatywne przeszczepienie, a odpowiednia adnotacja jest przypisana choremu w rejestrach w części „Lista Oczekujących”.
- Potencjalny biorca ma możliwość wyboru ośrodka kwalifikującego.
Biorca zakwalifikowany do przeszczepienia trzustki lub wysp (w różnych wariantach) jest leczony przeszczepieniem w ośrodku, który zakwalifikował chorego i umieścił go na liście oczekujących. Ośrodek kwalifikujący dokonuje odpowiedniego wpisu w polu „Ograniczenie wyboru ośrodka Tx” w module „Krajowa Lista Oczekujących” www.rejestrytx.gov.pl.
DYSTRYBUCJA TRZUSTEK
- Dla wszystkich potencjalnych dawców jest liczony wskaźnik P-PASS (preprocurement pancreas suitability score), a każdy dawca z P-PASS < 17 punktów jest traktowany jako potencjalny dawca trzustki (Tabela 1).
Tabela 1. LICZENIE WSKAŹNIKA P-PASS (PREPROCUREMENT PANCREAS SUITABILITY SCORE). (NA PODSTAWIE: M.T. VINKERS, A.O. RAHMEL, M.C. SLOT, J.M. SMITS, AND W.D. SCHARECK HOW TO RECOGNIZE A SUITABLE PANCREAS DONOR: A EUROTRANSPLANT STUDY OF PREPROCUREMENT FACTORS. TRANSPL PROC 2008 (40), 1275-1278)
Cecha dawcy | 1 punkt | 2 punkty | 3 punkty | 4 punkty | 6 punktów |
---|---|---|---|---|---|
Wiek (lata) | - | <30 | - | 30-40 | >40 |
BMI (kg/m2) | - | <20 | - | 20-25 | >25 |
Czas pobytu w OIT (dni) | <3 | 3-7 | >7 | - | - |
Przebyte ZK (min) | Nie | Tak (<5) | Tak (≥5) | - | - |
Stężenie sodu (mmol/l) | <155 | 155-160 | >160 | - | - |
Aktywność (A) amylazy lub lipazy (L) (U/l) | A:<130 L:<160 | A:130-390 L:160-480 | A:>390 L:>480 | - | - |
Dawka (nor)adrenaliny (N) lub dobuta-/dopaminy (D) (γ) | N:Nie D:Nie | N:<0,05 D:<10 | N:≥0,05 D:≥10 | - | - |
- W przypadku dawcy z P-PASS < 17 koordynator Poltransplantu prowadzi dystrybucję pobrań trzustki. W przypadku potencjalnych dawców z P-PASS ≥ 17 dystrybucja pobrań trzustki także może mieć miejsce; wtedy inicjatywa należy do ośrodków transplantacyjnych, które decyzję o akceptacji dawcy i narządu zgłaszają do koordynatora Poltransplantu (informacja o każdym potencjalnym dawcy jest dostępna dla ośrodków transplantacyjnych w www.rejestrytx.gov.pl).
- Każdy ośrodek mający odpowiednie pozwolenie Ministra Zdrowia ma równy dostęp do możliwości pobrania trzustki; oferty pobrania trzustki są składane poszczególnym zespołom wg zasady 1-1-1-1.
- Obowiązuje zasada pierwszeństwa pobrań trzustki w szpitalach afiliowanych przez ośrodek. Pierwszeństwo pobrań w woj. dolnośląskim i opolskim ma ośrodek transplantacyjny w Katowicach. Wykorzystanie pobrania trzustki wg zasady 1-1-1-1, w szpitalu afiliowanym lub w przypadku zespołu katowickiego także w województwach dolnośląskim i opolskim skutkuje wykorzystaniem swojej kolejki.
- W przypadku akceptacji trzustki do pobrania i przeszczepienia, przed pobraniem narządów wykonywane jest typowanie tkankowe i cross-match w najbliższej pracowni HLA. Zabezpieczenie i organizacja typowania tkankowego i cross-matchu (pobranie i dostarczenie węzłów chłonnych do pracowni zgodności tkankowej) jest wspólnym zadaniem koordynatora szpitalnego i regionalnego koordynatora pobierania i przeszczepiania nerek z odpowiedniego geograficznie ośrodka przeszczepiającego nerki.
ALOKACJA TRZUSTEK
- System wyboru biorcy trzustki (z nerką lub samej) i wysp (z nerką lub samych) działa w połączeniu z obowiązkową dystrybucją surowic wszystkich pacjentów zgłoszonych do przeszczepienia trzustki lub wysp trzustkowych do wszystkich regionalnych pracowni typowania tkankowego.
- Biorcy przeszczepu trzustki wraz z nerką mają pierwszeństwo przed biorcami zakwalifikowanymi do przeszczepienia samej trzustki i wysp w różnych wariantach.
- Typowanie tkankowe i cross-match wykonywane są dla wszystkich potencjalnych biorców w danej grupie krwi, także dla biorców zakwalifikowanych przez inne ośrodki transplantacyjne.
- Ostatecznego wyboru biorcy dokonuje lekarz wyznaczony przez kierownika ośrodka transplantacyjnego wg następujących kryteriów alokacji:
- przesyła do Poltransplantu kartę biorcy narządów wg wzoru zamieszczonego na stronie Poltransplantu www.poltransplant.pl/Download/karta_biorcy.pdf;
- dokonuje odpowiedniego wpisu w www.rejestrytx.gov.pl w części „Rejestr Przeszczepień”;
- przesyła do Poltransplantu protokół wyboru biorcy, który powinien uwzględniać spełnienie kryteriów wyszczególnionych w rozdziale „Alokacja trzustek”.
MONITOROWANIE SYSTEMU JAKOŚCI ORAZ ALOKACJI I DYSTRYBUCJI
- Nadzór nad prawidłowością wyboru biorcy oraz dystrybucją pobranych trzustek prowadzi Poltransplant.
- Poltransplant raz na kwartał przekazuje do ośrodków przeszczepiających trzustki sprawozdanie z przebiegu dystrybucji ofert pobrania, plan zgłoszeń na najbliższą przyszłość oraz bieżący bilans rozliczeń (zwrotów) przeszczepów nerkowych.
- Roczne sprawozdania z przebiegu alokacji i dystrybucji trzustki (w tym roczny bilans wymiany nerek w związku z ich wykorzystaniem do wielonarządowych przeszczepów trzustki lub wysp z nerką) Poltransplant przedstawia podczas spotkań kierowników ośrodków przeszczepiających trzustkę i koordynatorów z tych ośrodków.
- Zespoły transplantacyjne przesyłają do Poltransplantu za pośrednictwem modułu „Rejestracja zdarzeń i reakcji niepożądanych” w www.rejestrytx.gov.pl raporty o istotnych zdarzeniach i reakcjach niepożądanych w przypadku ich wystąpienia podczas pobrania, przechowywania, alokacji, przeszczepienia oraz w okresie po przeszczepieniu wraz z opisem czynności podjętych dla ich wyjaśnienia i zapobiegania w przyszłości.
- Zespoły transplantacyjne monitorują stan zdrowia biorcy oraz czynności przeszczepu zgodnie z zasadami zawartymi w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 25 kwietnia 2006 r. w sprawie prowadzenia krajowego rejestru przeszczepień i dokumentują to w module Rejestr Przeszczepień.