Algorytm obowiązujący po udostępnieniu zaktualizowanej wersji Ustawowych Rejestrów Transplantacyjnych.
data publikacji 14.04.2021 r.
Algorytm obowiązujący po udostępnieniu zaktualizowanej wersji Ustawowych Rejestrów Transplantacyjnych.
- Wykonanie specjalistycznych badań kwalifikacyjnych zgodnie z art. 16c. ustawy z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (niezbędne do aktywacji potencjalnego biorcy):
- Typowania tkankowego – badania antygenów zgodności tkankowej w zakresie minimum HLA- A, B, DRB1. Badania należy wykonać w ciągu 14 dni od daty pobrania materiału.
- Poziomu przeciwciał – badanie PRA-CDC (minimum 1 raz). Badania w surowicy należy wykonać maksymalnie 45 dni od pobrania materiału.
~Powyższe dotyczy nowych zgłoszeń.
~W przyszłości przewiduje się aktywację po wykonaniu kompletu badań z dwóch pobrań w różnym czasie: typowania tkankowego HLA- A, B, C, DRB1 (DRB3*/DRB4*/DRB5*), DQA1/B1, DPA1/B1 oraz poziomu przeciwciał PRA-CDC + anty-HLA Luminex screen.
~Ostateczny zakres badań oraz terminy raportowania wyników są określone w umowie na wykonanie specjalistycznych badań kwalifikacyjnych HLA i PRA.
- Badanie kwalifikacyjne typowania tkankowego – badania antygenów zgodności tkankowej (HLA)
Potencjalny biorca i dawca przed przeszczepieniem – wykonanie badań w zakresie antygenów HLA- A, B, C, DRB1 (DRB3*/DRB4*/DRB5*), DQA1/B1, DPA1/B1.
Potencjalni biorcy – minimalnie na niskim poziomie rozdzielczości ze wskazaniem odpowiednika serologicznego, optymalnie na wysokim poziomie rozdzielczości.
Zmarli dawcy – typowanie metodą Real-Time PCR umożliwiające wskazanie najczęstszych alleli.
~Powyższe do zastosowania po wdrożeniu typowania zmarłego dawcy metodą Real-Time PCR w ośrodkach przeszczepiających oraz po zawarciu umowy pomiędzy PZT i Poltransplantem na finansowanie typowania potencjalnego biorcy w rozszerzonym zakresie.
~U potencjalnych biorców zakwalifikowanych do kolejnego przeszczepienia zaleca się wykonać weryfikacyjne oznaczenie antygenów zgodności tkankowej (HLA).
- Badanie kwalifikacyjne poziomu przeciwciał (w tym monitorowanie przed przeszczepieniem) – badania PRA i anty-HLA
PRA-CDC (Panel Reactive Antibodies-Complement Dependent Citotoxicity) – badania stopnia uczulenia potencjalnego biorcy ze zróżnicowanym panelem limfocytów od minimum 30 niespokrewnionych osób metodą mikrolimfocytoksyczności zależnej od dopełniacza: 4 razy w roku (co kwartał). U potencjalnych biorców zimmunizowanych (PRA-CDC ≥ 50% w poprzednim badaniu) należy równolegle wykonać test PRA-CDC z DTT celem weryfikacji obecności przeciwciał IgM.
~Przewiduje się uzgodnienie wspólnego protokołu badania z DTT i cysteiną dla wszystkich pracowni zgodności tkankowej.
Anty-HLA (Luminex screen), wykrywanie – oznaczanie obecności przeciwciał anty-HLA- 4 razy w roku (co kwartał). Poza oceną jakościową (formuła baseline), należy podać wartość maksymalnego MFI na podstawie parametru „normalized /baseline” dla każdej klasy anty-HLA oraz anty-MIC. Obowiązek wykonania i wpisania wyników oznaczenia specyficzności przeciwciał (SAB) przy pozytywnym screeningu.
~Wyniki max MFI wprowadzane zgodnie z raportem LabScreen Australia MFI – detail.
Anty-HLA (Luminex SAB), identyfikacja – oznaczanie specyficzności przeciwciał anty-HLA – 4 razy w roku (co kwartał). W surowicach wybranych do badań specyficzności przeciwciał anty-HLA należy wykluczyć efekt prozonalny – preanalityka z EDTA. Ocena badań powinna być prowadzona według formuły baseline, minimalne obowiązkowe raportowane wartości powyżej 500 MFI. Fakultatywnie raportowane w zakresie wartości 1-499 MFI.
~Przewiduje się opracowanie wspólnego protokołu EDTA jednakowego dla wszystkich pracowni zgodności tkankowej.
Anty-HLA (Luminex anty-C1q), ocena – oznaczanie lityczności przeciwciał anty-HLA – 2 razy w roku (co drugi kwartał / co pół roku). Badanie należy prowadzić w tych samych surowicach, gdzie uzyskano dodatni wynik oznaczenia specyficzności przeciwciał anty-HLA, wobec tych samych reguł dla raportowania wyniku (baseline /min 500 MFI).
~Obecnie przyjęty próg 500 MFI dla badań oznaczania lityczności przeciwciał anty-HLA (anty-C1q) będzie dostosowany w zależności od uzyskanych w populacji rezultatów.
~Dla uzyskanych wartości Luminex anty-C1q należy podać wartość wirtualnego PRA (vPRA). Na podstawie wyniku vPRA nastąpi wyodrębnienie potencjalnych biorców z najmniejszą szansą na przeszczepienie (vPRA > 85%) i rozszerzenie diagnostyki.
Zastrzeżenie dotyczące częstotliwości badań poziomu przeciwciał anty-HLA: W przypadku chorych po leczeniu immunomodulującym oraz chorych wysoko immunizowanych zgłoszonych do przeszczepienia krzyżowego/łańcuchowego dopuszcza się możliwości wykonywania badań anty-HLA z większą częstotliwością, zgodnie z zaleceniami ośrodka transplantacyjnego. W przyszłości przewiduje się u wszystkich chorych, ze statusem aktywny na KLO oczekujących na przeszczepienie, wykonywanie badań anty-HLA po odnotowanych zdarzeniach immunizacyjnych lecz nie rzadziej niż co pół roku.
- Wykluczenie autoprzeciwciał klasy IgG/ IgM
U biorców wysokozimmunizowanych, należy wykonać badanie auto CM-CDC – próbę krzyżową metodą serologiczną (complement dependent cytotoxicity cross-match) bez i z odczynnikiem DTT. Należy poinformować stację dializ o konieczności wykonania badań i pobrania odpowiedniego materiału (surowica + krew biorcy pobrana na heparynę).
~Planowane w kolejnych etapach wdrożenia programu, po ustaleniu kryteriów MFI dla Luminex anty-C1q.
~Opcjonalna weryfikacja obecności przeciwciał przeciwko zdenaturowanym epitopom (anty-dHLA) -> korekta vPRA i anty-HLA.
- Próba krzyżowa przed przeszczepieniem
Próba krzyżowa z pulą limfocytów T i B (CM-CDC_T+B) oraz próba krzyżowa z pulą limfocytów B (CM-CDC_B).
Dla potencjalnych biorców z potwierdzonymi przeciwciałami klasy IgM należy wykonać próbę krzyżową z odczynnikiem DTT (CM-CDC+DTT).
~Zalecenia dla pacjentów wysokiego ryzyka immunologicznego tj. CM-CDC_T+B (ujemny) i CM-CDC_B (dodatni) oraz ostatni wynik DSA KLASY II > 2000 MFI: Przed transplantacją należy wykonać próbę krzyżową metodą cytometrii przepływowej (FCXM – flow cytometry cross-match) oraz dodatkowe badanie CM-CDC z nowego pobrania (maksymalnie 24 godziny przed przeszczepieniem).
Algorytm badań immunologicznych - Pracownia Zgodności Tkankowej
- Badanie antygenów zgodności tkankowej (HLA)
biorca i dawca w zakresie antygenów HLA- A, B, C, DR, DQA1/B1, DPA1/B1 ( niski / pośredni poziom rozdzielczości)
biorca zakwalifikowany do kolejnego przeszczepu powinien mieć wykonane ponowne oznaczenie antygenów HLA
- Monitorowanie immunologiczne- oznaczanie przeciwciał anty-HLA
PRA-CDC – 1 x kwartał (panel 30 dawców)
oznaczanie obecności przeciwciał anty-HLA (Luminex screen) – 1 x kwartał
oznaczanie specyficzności przeciwciał anty-HLA (Luminex Single Antigen- L-SAB)– minimum 2 x rok
oznaczanie lityczności przeciwciał anty-HLA (Luminex C1q screen- anty-C1q SAB)- minimum 2 x rok, ( w tych samych surowicach, gdzie L-SAB dodatni)
- Weryfikacja obecności cytotoksycznych przeciwciał klasy IgM*
u biorców, u których stwierdzono obecność przeciwciał cytotoksycznych (PRA-CDC ≥ 80%) i równocześnie brak jest przeciwciał w testach Luminex Screen lub mających niskie wartości w testach Luminex Single Antigen ( L-SAB < 5000 MFI), należy wykonać równocześnie test PRA-CDC i PRA-CDC z odczynnikiem DTT (rozróżnienie przeciwciał IgG /IgM)
* UWAGA: W celu weryfikacji obecności przeciwciał o niskich wartości MFI lub ich braku, w testach fazy stałej (Luminex) należy wykluczyć efekt prozonalny stosując np. inkubację surowicy badanej z EDTA
- Wykluczenie autoprzeciwciał klasy IgG/ IgM
auto CDC-XM bez i z odczynnikiem DTT (surowica + krew biorcy pobrana na heparynę)
- Biorcy zimmunizowani – obecne przeciwciała anty-HLA w testach fazy stałej (Luminex)
Na podstawie badanie lityczności wykrytych przeciwciał anty-HLA (Luminex C1q screen) określenie nieakceptowalnych antygenów HLA (unacceptable HLA antigens mismatches -UAMs)
Jeżeli biorca ma lityczne przeciwciała przeciw antygenom HLA dawcy, jest to przeciwskazanie do przeszczepienia nerki (wirtualny cross-match- vXM dodatni).
- Wirtualne PRA (vPRA).
Do kalkulacji vPRA podawane są wyłącznie swoistości litycznych przeciwciał anty-HLA L-SAB C1q[+].
Na podstawie wyniku vPRA wyodrębnienie biorców z najmniejszą szansą na przeszczep (vPRA>85%) i rozszerzenie diagnostyki.
- Biorcy vPRA >85% , wykluczone auto /allo IgM
Weryfikacja obecności przeciwciał przeciwko zdenaturowanym epitopom (anty-dHLA)- korekta vPRA i anty-HLA
- Potencjalny biorca zakwalifikowany do biologicznej próby krzyżowej CM-CDC
XM-CDC: z pulą limfocytów T i B oraz B , minimalne czasy inkubacji 60 min / 60 min , w temp. pokojowej
XM-CDC + DTT dla biorców z potwierdzonymi przeciwciałami klasy IgM
- Opcjonalnie:
Pacjenci do re-tx z obecnymi nielitycznymi L-SAB DSA > 3000 MFI [ DSA (+), C1q( -) ],
oraz pacjenci do pierwszej transplantacji z obecnymi nielitycznymi L-SAB DSA >5000 MFI – zalecany dodatkowo FCXM
Pacjenci wysokiego ryzyka immunologicznego, przed tx dodatkowo wykonany CM-CDC z surowicą świeżo pobraną (24 godz.)