Zasady alokacji nerek z dnia 1 stycznia 2016 r.

Poprzednio wprowadzone, tj. w dniu 14 grudnia 2014 r. zasady alokacji nerek (opublikowane w Biuletynie Poltransplantu 2015, 1 (23):

- zostały zmienione na wniosek Kliniki Chirurgii Dziecięcej i Transplantacji Narządów Instytutu "Pomnik - Centrum Zdrowia Dziecka" w zakresie „Zasad wyboru biorcy” (została przesunięta do 18 lat granica wieku dawcy pediatrycznego), a zmiany te zostały pozytywnie zaakceptowane uchwałą Krajowej Rady Transplantacyjnej nr 32/2015 z dnia 5 października 2015 r.;

- zostały uzupełnione o zasady wykorzystania wirtualnego cross-matchu;

- są opublikowane w jednolitym brzmieniu w Biuletynie Poltransplantu 2016, na stronie internetowej Poltransplantu oraz w www.rejestry.net.

Kwalifikacja chorych do przeszczepienia nerki

Krajowa lista osób oczekujących na przeszczepienie nerki jest prowadzona w systemie elektronicznym www.rejestry.net. Wpisanie potencjalnego biorcy na listę oczekujących jest warunkiem otrzymania przeszczepu.

Kwalifikacja chorych do przeszczepienia nerki odbywa się w ośrodkach kwalifikacyjnych powoływanych na mocy art. 16c ustawy transplantacyjnej przez dyrektorów szpitali, w których znajdują się ośrodki przeszczepiające nerki. Obecnie w Polsce jest 14 ośrodków zajmujących się kwalifikowaniem chorych do przeszczepienia nerki (Tabela 2). Osoba kierująca zespołem w ośrodku kwalifikacyjnym ma obowiązek niezwłocznego zgłaszania do krajowej listy osób zakwalifikowanych w swoim ośrodku.

Biorcy zakwalifikowani do przeszczepienia nerki przez jeden ośrodek mogą być przeszczepieni w innym ośrodku wykonującym takie procedury (alokacja nastawiona na pacjenta). Potencjalny biorca ma możliwość wyboru ośrodka przeszczepiającego.

Alokacja nerek pobranych od dawców zmarłych

System doboru biorcy nerki działa w połączeniu z obowiązkową dystrybucją surowic pacjentów zgłoszonych do przeszczepienia nerki do wszystkich regionalnych pracowni typowania tkankowego, którą od listopada 2009 r. prowadzi Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Poznaniu (w wyniku rozstrzygnięcia konkursu).

Zasady wyboru biorcy

Wyboru biorcy z listy dokonuje się wg zasad zawartych w Tabeli 1. O wyborze decyduje większa liczba punktów, które uzyskuje biorca. Następujące grupy biorców mają pierwszeństwo w wyborze do przeszczepienia, niezależnie od liczby punktów:

•   biorcy zgłoszeni w trybie pilnym (brak możliwości dializowania);

•   biorcy wysoko immunizowani (PRA ≥ 80%);

•   biorcy z brakiem niezgodności w układzie HLA z dawcą;

•   biorcy pediatryczni nerek pobranych od dawcy, który nie ukończył 18 lat; (zmiana wprowadzona od 1 stycznia 2016 r.)

•   biorca w wieku > 60 lat od dawcy w wieku > 65 lat;

•   biorca przeszczepu nerki i jednoczasowego przeszczepu innego narządu.

W przypadku, gdy ośrodek, który dokonał pobrania nerek nie zdecyduje się na przeszczepienie wybranemu z listy oczekujących biorcy z powodu braku doświadczenia wobec tzw. „trudnego" biorcy (biorca po licznych operacjach, biorca do nadpęcherzowego odprowadzenia moczu, biorca wysoko immunizowany i in.) zobowiązany jest przekazać pobraną nerkę do ośrodka, który zakwalifikował tego biorcę do przeszczepienia. W tych przypadkach nie obowiązuje „zwrot" przeszczepów nerkowych.

Dopuszcza się wykonanie przeszczepu wyprzedzającego (u biorcy jeszcze niedializowanego z klirensem kreatyniny < 15 ml/min/1,73 m2) nerki pobranej od dawcy zmarłego tylko zgodnie z regułami zawartymi w Tabeli 1.

W przypadku pacjentów z cukrzycą, jako wartość graniczną przy kwalifikacji do przeszczepienia przyjmuje się klirens kreatyniny < 20 ml/min/1,73 m2.

Po przeszczepieniu zespół transplantacyjny:

•   przesyła do Poltransplantu kartę biorcy narządów wg wzoru zamieszczonego na stronie Poltransplantu http://www.poltransplant.pl/Download/karta_biorcy.pdf;

•   dokonuje odpowiedniego wpisu w www.rejestry.net w części rejestr przeszczepień;

•   przesyła do Poltransplantu protokół wyboru biorcy, a w przypadku, gdy taki protokół znajdzie się w www.rejestry.net wypełnia odpowiedni formularz.

 

Monitorowanie systemu alokacji

•   listę osób zgłoszonych do przeszczepienia z zaznaczeniem trybu zgłoszenia (planowy, pilny) prowadzi Krajowa Lista Osób oczekujących na przeszczepienie nerki w Poltransplancie;

•   nadzór nad prawidłowością wyboru biorcy oraz dystrybucją pobranych nerek prowadzi Zespół ds. Koordynacji Pobierania i Przeszczepiania Narządów w Poltransplancie;

•   po każdym przeszczepieniu nerki obowiązuje jego udokumentowanie przez ośrodek, który dokonał przeszczepienia w Krajowym Rejestrze Przeszczepień.

Dobór biorcy nerki opiera się na zasadzie identyczności grupy krwi w układzie AB0 z dawcą, a w sytuacji braku biorcy z grupą krwi identyczną na zasadzie zgodności grup krwi w układzie AB0.

 Tabela 1. Parametry wyboru biorcy nerki.

PARAMETR		WARUNEK	PUNKTACJA
PRZESZCZEP OBLIGATORYJNY
1.Biorca bez dostępu do dializ, tryb  pilny		C-M ujemny	Przeszczep obligatoryjny
2.Brak niezgodnych HLA		C-M ujemny	Przeszczep obligatoryjny
3. Dawca do ukończenia 18 lat dla biorcy pediatrycznego		Wybór biorcy zgodny z zasadami systemu	Przeszczep obligatoryjny
4. PRA ≥ 80%		C-M ujemny	Przeszczep obligatoryjny
5. Biorca > 60 lat od dawcy > 65 lat		C-M ujemny	Przeszczep obligatoryjny
6. Biorca jednoczasowego przeszczepu nerki i innego narządu		Wybór biorcy systemu wg zasad ośrodka transplantacyjnego	Przeszczep obligatoryjny
PUNKTY PREFERENCYJNE
Za każdy brak niezgodnych HLA	A	2 (+2 gdy biorca jest domniemanym homozygotą od dawcy z identyczna domniemaną homozygotą)
	B	5 (+5 gdy biorca jest domniemanym homozygotą od dawcy z identyczną domniemaną homozygotą)
	DR	10 (+10 gdy biorca jest domniemanym homozygotą od dawcy z identyczną domniemaną homozygotą)
PRA	50-79%	7
Biorca z własnego ośrodka kwalifikacyjnego		10
Łączny czas dializ (w latach)	>1 >2 >3 >4 >5 >6 >7 >8 >9 >10	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Biorca z cukrzycową chorobą nerek		3
Biorca nerki po transplantacji innego narządu		15
Wiek biorcy	<12 lat >60 lat	4 gdy dawca < 35 rż. 2
Utrata przeszczepu nerki od dawcy żywego w ciągu miesiąca od transplantacji		10
Niewydolność pozostałej nerki u dawcy żywego nerki		15
Czas oczekiwania od zgłoszenia do KLO		1 pkt > 3 lat oraz za każdy następny rok oczekiwania
Rezerwa (pacjent wezwany do ośrodka transplantacyjnego)		1
10x dodatni CM		10

Uwagi:

1. Punktowanie potencjalnego biorcy nerki wg braku niezgodnych HLA ma przewagę nad punktacją zgodnych HLA. W sytuacji, gdy dawca jest homozygotą w A, B, DR może mieć maksymalnie tylko 3 wspólne antygeny z biorcą i biorca uzyskuje wówczas tylko 17 pkt. za HLA, natomiast dawca ten nie wnosi żadnych niezgodnych HLA, czyli za brak niezgodności biorca otrzymałby 34 pkt. W immunizacji przeszczepem znaczenie mają bowiem wprowadzone niezgodności HLA, a nie ilość zgodnych HLA.

2. W celu zwiększenia prawdopodobieństwa wytypowania potencjalnych biorców w rejonie pobrania nerek zwiększono liczbę punktów dla biorcy w alokacji „za rejon” z 4 do 10.

3. Potencjalni biorcy z tzw. domniemaną homozygotą w przypadku wytypowania nerki od dawcy z identyczną domniemaną homozygotą otrzymają dodatkowe punkty w alokacji nerek (odpowiednio w DR – 10 pkt., w B – 5 pkt., w A - 2 pkt.) z uwagi na zmniejszoną o 50% szansę na otrzymanie nerki w stosunku do biorców heterozygotycznych.

4. Z uwagi na istniejące niedoszacowanie immunologiczne potencjalnych biorców nerki obecnie stosowanymi metodami ustalono przyznanie jednorazowo 10 pkt. potencjalnym biorcom, jeśli w typowaniu 10-krotnie uzyskali dodatni CM.

5. Od 21.01.2016 r. uruchomione zostało w www.rejestrytx.gov.pl tzw. wirtualne typowanie (vXM), które opiera się na identyfikacji i określeniu miana przeciwciał anty-HLA (DSA-donor specific antibody) w surowicy potencjalnego biorcy z ostatnich 6 miesięcy. Starsze wyniki nie będą wykorzystywane do typowania wirtualnego ale mają znaczenie historyczne i obserwacyjne. Wpisane ww. wartości są wykorzystane w praktyce do wyboru potencjalnych biorców nerki i tak:

• chory z obecnymi DSA (MFI >5000) nie pojawi się na ostatecznej liście typowania tkankowego ale będzie widoczny na pierwotnej liście w pracowni zgodności tkankowej (przed XM CDC-biologicznym) z informacją, że vXM jest pozytywny, a obok pojawią się informacje o specyficzności DSA i mianie (w tym przypadku >5000). W takim przypadku możliwość wpisania XM CDC (biologicznego) będzie zablokowana, jak również chory nie pojawi się na liście finalnej, ponieważ XM CDC (biologiczny) nie będzie wykonywany. Informacja o pozytywnym vXM oraz specyficznościach zostanie umieszczona również w zgłoszeniu chorego do KLO w zakładce „lista typowań”;
• chory z DSA 2000-5000 MFI pojawi się na liście typowania tkankowego z informacją „vX-M pozytywny” oraz specyficznością  MFI DSA, będzie miał wykonany X-M CDC (biologiczny). Jeśli X-M CDC będzie negatywny lekarz dokonujący wyboru z listy podejmie decyzję o wyborze chorego do przeszczepienia nerki. Informacja o pozytywny vXM oraz specyficznościach zostanie umieszczona również w zgłoszeniu chorego do KLO w zakładce „lista typowań”.
• chory z DSA < 2000 MFI pojawi się na liście typowania tkankowego z informacją „vX-M negatywny” oraz specyficznością i MFI DSA, będzie miał wykonany X-M CDC. Jeśli X-M CDC będzie negatywny lekarz dokonujący wyboru z listy podejmie decyzję o wyborze chorego do przeszczepienia nerki. Informacja o negatywnym vXM, ale o obecnych przeciwciałach anty-HLA zostanie umieszczona również w zgłoszeniu chorego do KLO w zakładce „lista typowań”.

Ośrodki Kwalifikacyjne

http://www.poltransplant.org.pl/rok.html

ZASADY ALOKACJI I DYSTRYBUCJI POBRAŃ TRZUSTKI CELEM PRZESZCZEPIENIA TRZUSTKI WRAZ Z NERKĄ, SAMEJ TRZUSTKI, WYSP TRZUSTKOWYCH WRAZ Z NERKĄ, SAMYCH WYSP TRZUSTKOWYCH Z DNIA 18 MAJA 2018 R.

ZASADY ZOSTAŁY:

1.  opublikowane w poprzedniej wersji w Biuletynie Poltransplantu z 2015 r.;

2.  dostosowane do współczesnych praktyk w obszarach kwalifikacji dawcy, kwalifikacji biorcy, wymiany narządów pomiędzy ośrodkami transplantacyjnymi oraz wyboru biorcy;

3.  zmienione w dniu 18 maja 2018 r. podczas spotkania Kierowników ośrodków przeszczepiających nerkę i trzustkę oraz trzustkę głównie w zakresie podrozdziału „Postępowanie po przeszczepieniu narządów”

4.  opublikowane na stronach: www.poltransplant.org.pl, www.rejestrytx.gov.pl oraz w Biuletynie Poltransplantu z 2018 r.

KWALIFIKACJA CHORYCH DO PRZESZCZEPIENIA TRZUSTKI

1.  Istnieje jedna, krajowa lista pacjentów oczekujących na przeszczepienie trzustki oraz wysp trzustkowych w różnych kombinacjach (przeszczepienie trzustki wraz z nerką, przeszczepienie samej trzustki, przeszczepienie wysp trzustkowych wraz z nerką, przeszczepienie samych wysp) prowadzona w systemie elektronicznym www.rejestrytx.gov.pl zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia w sprawie Krajowej Listy Oczekujących.

2.  Wpisanie potencjalnego biorcy na listę oczekujących jest warunkiem otrzymania przeszczepu.

3.  Kwalifikacja chorych do przeszczepienia trzustki (wspólnie z nerką lub samej) oraz przeszczepienia wysp (wspólnie z nerką lub samych) może się odbywać tylko w ośrodkach kwalifikujących, które wykonują tego rodzaju przeszczepienia (mają pozwolenie Ministra Zdrowia na te czynności).

4.  Pacjenci zakwalifikowani do przeszczepienia samej trzustki mogą być alternatywnie rozpatrywani jako potencjalni biorcy wysp trzustkowych, a pacjenci zakwalifikowani do przeszczepienia nerki i trzustki mogą być alternatywnie zakwalifikowani do wspólnego przeszczepienia nerki i wysp trzustkowych. Chorzy wyrażają oddzielną zgodę na alternatywne przeszczepienie, a odpowiednia adnotacja jest przypisana choremu w rejestrach w części „Lista Oczekujących".

5.  Potencjalny biorca ma możliwość wyboru ośrodka kwalifikującego.

Biorca zakwalifikowany do przeszczepienia trzustki lub wysp (w różnych wariantach) jest leczony przeszczepieniem w ośrodku, który zakwalifikował chorego i umieścił go na liście oczekujących. Ośrodek kwalifikujący dokonuje odpowiedniego wpisu w polu „Ograniczenie wyboru ośrodka Tx” w module „Krajowa Lista Oczekujących” www.rejestrytx.gov.pl. 

DYSTRYBUCJA TRZUSTEK

1.  Dla wszystkich potencjalnych dawców jest liczony wskaźnik P-PASS (preprocurement pancreas suitability score), a każdy dawca z P-PASS < 17 punktów jest traktowany jako potencjalny dawca trzustki (Tabela 1).

TABELA 1. LICZENIE WSKAŹNIKA P-PASS (PREPROCUREMENT PANCREAS SUITABILITY SCORE).(NA PODSTAWIE: M.T. VINKERS, A.O. RAHMEL, M.C. SLOT, J.M. SMITS, AND W.D. SCHARECK HOW TO RECOGNIZE A SUITABLE PANCREAS DONOR: A EUROTRANSPLANT STUDY OF PREPROCUREMENT FACTORS. TRANSPL PROC 2008 (40), 1275-1278)

Cecha dawcy	1 punkt	2 punkty	3 punkty	4 punkty	6 punktów
Wiek (lata)	-	<30	-	30-40	>40
BMI (kg/m2)	-	<20	-	20-25	>25
Czas pobytu w OIT (dni)	<3	3-7	>7	-	-
Przebyte ZK (min)	Nie	Tak (<5)	Tak (≥5)	-	-
Stężenie sodu (mmol/l)	<155	155-160	>160	-	-
Aktywność (A) amylazy lub lipazy (L) (U/l)	A:<130 L:<160	A:130-390 L:160-480	A:>390 L:>480	-	-
Dawka (nor)adrenaliny (N) lub dobuta-/dopaminy (D) (γ)	N:Nie D:Nie	N:<0,05 D:<10	N:≥0,05 D:≥10	-	-

2.  W przypadku dawcy z P-PASS < 17 koordynator Poltransplantu prowadzi dystrybucję pobrań trzustki. W przypadku potencjalnych dawców z P-PASS ≥ 17 dystrybucja pobrań trzustki także może mieć miejsce; wtedy inicjatywa należy do ośrodków transplantacyjnych, które decyzję o akceptacji dawcy i narządu zgłaszają do koordynatora Poltransplantu (informacja o każdym potencjalnym dawcy jest dostępna dla ośrodków transplantacyjnych w www.rejestrytx.gov.pl).

3.  Każdy ośrodek mający odpowiednie pozwolenie Ministra Zdrowia ma równy dostęp do możliwości pobrania trzustki; oferty pobrania trzustki są składane poszczególnym zespołom wg zasady 1-1-1-1.

4.  Obowiązuje zasada pierwszeństwa pobrań trzustki w szpitalach afiliowanych przez ośrodek. Pierwszeństwo pobrań w woj. dolnośląskim i opolskim ma ośrodek transplantacyjny w Katowicach. Wykorzystanie pobrania trzustki wg zasady 1-1-1-1, w szpitalu afiliowanym lub w przypadku zespołu katowickiego także w województwach dolnośląskim i opolskim skutkuje wykorzystaniem swojej kolejki.

5.  W przypadku akceptacji trzustki do pobrania i przeszczepienia, przed pobraniem narządów wykonywane jest typowanie tkankowe i cross-match w najbliższej pracowni HLA. Zabezpieczenie i organizacja typowania tkankowego i cross-matchu (pobranie i dostarczenie węzłów chłonnych do pracowni zgodności tkankowej) jest wspólnym zadaniem koordynatora szpitalnego i regionalnego koordynatora pobierania i przeszczepiania nerek z odpowiedniego geograficznie ośrodka przeszczepiającego nerki.

ALOKACJA TRZUSTEK

1.  System wyboru biorcy trzustki (z nerką lub samej) i wysp (z nerką lub samych) działa w połączeniu z obowiązkową dystrybucją surowic wszystkich pacjentów zgłoszonych do przeszczepienia trzustki lub wysp trzustkowych do wszystkich regionalnych pracowni typowania tkankowego.

2.  Biorcy przeszczepu trzustki wraz z nerką mają pierwszeństwo przed biorcami zakwalifikowanymi do przeszczepienia samej trzustki i wysp w różnych wariantach.

3.  Typowanie tkankowe i cross-match wykonywane są dla wszystkich potencjalnych biorców w danej grupie krwi, także dla biorców zakwalifikowanych przez inne ośrodki transplantacyjne.

4.  Ostatecznego wyboru biorcy dokonuje lekarz wyznaczony przez kierownika ośrodka transplantacyjnego wg następujących kryteriów alokacji:

• pilność przeszczepienia;
• wykluczenie albo dopuszczenie niezgodności immunologicznej między potencjalnym dawcą a potencjalnym biorcą;
• dobór anatomiczny potencjalnego dawcy i potencjalnego biorcy;
• wiek potencjalnego dawcy i potencjalnego biorcy;
• przewidywane efekty przeszczepienia;
• czas oczekiwania na przeszczepienie;
• aktualny stan zdrowia potencjalnego biorcy.

POSTĘPOWANIE PO PRZESZCZEPIENIU NARZĄDÓW

1.  Obowiązuje zasada zwrotu innym zespołom transplantacyjnym przeszczepów nerkowych w związku z ich wykorzystaniem w przypadku wielonarządowego przeszczepienia trzustki i nerki lub wysp i nerki. Zwrot ten ma miejsce przy następnym pobraniu nerek przez zespół, który przeszczepił nerkę z trzustką lub nerkę z wyspami.

2.  Zespół, który nie zbilansował rozliczeń przeszczepów nerkowych (nie zwrócił nerki/nerek) jest pomijany w następnej kolejce (lub kolejkach) zgłoszeń możliwości pobrania trzustki wraz z nerką do czasu dokonania zwrotu. Poltransplant i ośrodki transplantacyjne prowadzą dokumentację rozliczeń w tym zakresie oraz informują zespół, który jest zobowiązany do zwrotu nerki, o takiej konieczności.

3.  Z dniem 18 maja 2018 r. rozliczenia zwrotu przeszczepów nerkowych prowadzone są na nowo, a istniejące do tego dnia zobowiązania zwrotów pomiędzy ośrodkami zostają anulowane.

4.  Po przeszczepieniu zespół transplantacyjny:

• przesyła do Poltransplantu kartę biorcy narządów wg wzoru zamieszczonego na stronie Poltransplantu www.poltransplant.pl/Download/karta_biorcy.pdf;
• dokonuje odpowiedniego wpisu w www.rejestrytx.gov.pl w części „Rejestr Przeszczepień";
• przesyła do Poltransplantu protokół wyboru biorcy, który powinien uwzględniać spełnienie kryteriów wyszczególnionych w rozdziale „Alokacja trzustek”.

MONITOROWANIE SYSTEMU JAKOŚCI ORAZ ALOKACJI I DYSTRYBUCJI

1.  Nadzór nad prawidłowością wyboru biorcy oraz dystrybucją pobranych trzustek prowadzi Poltransplant.

2.  Poltransplant raz na kwartał przekazuje do ośrodków przeszczepiających trzustki sprawozdanie z przebiegu dystrybucji ofert pobrania, plan zgłoszeń na najbliższą przyszłość oraz bieżący bilans rozliczeń (zwrotów) przeszczepów nerkowych.

3.  Roczne sprawozdania z przebiegu alokacji i dystrybucji trzustki (w tym roczny bilans wymiany nerek w związku z ich wykorzystaniem do wielonarządowych przeszczepów trzustki lub wysp z nerką) Poltransplant przedstawia podczas spotkań kierowników ośrodków przeszczepiających trzustkę i koordynatorów z tych ośrodków.

4.  Zespoły transplantacyjne przesyłają do Poltransplantu za pośrednictwem modułu „Rejestracja zdarzeń i reakcji niepożądanych" w www.rejestrytx.gov.pl raporty o istotnych zdarzeniach i reakcjach niepożądanych w przypadku ich wystąpienia podczas pobrania, przechowywania, alokacji, przeszczepienia oraz w okresie po przeszczepieniu wraz z opisem czynności podjętych dla ich wyjaśnienia i zapobiegania w przyszłości.

5.  Zespoły transplantacyjne monitorują stan zdrowia biorcy oraz czynności przeszczepu zgodnie z zasadami zawartymi w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 25 kwietnia 2006 r. w sprawie prowadzenia krajowego rejestru przeszczepień i dokumentują to w module Rejestr Przeszczepień.

Zasady alokacji trzustki (2018)

Zasady alokacji i dystrybucji pobrań wątroby

OBOWIĄZUJĄ OD 1 LIPCA 2018 R.

Podstawowe zasady alokacji i dystrybucji pobrań wątroby zostały zatwierdzone przez zespół ds. organizacyjnych pobierania i przeszczepiania narządów i oceny jakości świadczeń w transplantologii Krajowej Rady Transplantacyjnej (KRT) w dniu 26 marca 2012 r. Zmiany wprowadzone w 2015 r. zostały zaakceptowane uchwałą KRT nr 33/2015 z dnia 5 października 2015 r. Kolejne zmiany powstały na podstawie bieżących ustaleń kierowników ośrodków przeszczepiających wątrobę (ostatnio podczas spotkania w dniu 12 kwietnia 2018 r.) celem dostosowania do współczesnych praktyk w obszarach kwalifikacji oraz wyboru dawcy i biorcy.

KWALIFIKACJA CHORYCH DO PRZESZCZEPIENIA WĄTROBY

1.  Obowiązują 2 tryby zgłaszania biorców do przeszczepienia: „pilny” i „planowy”.

2.  Wskazania do przeszczepienia w trybie pilnym są następujące:

a.  ostra niewydolność wątroby w przebiegu zatrucia paracetamolem wg swoistych kryteriów King’s College Hospital;

b.  ostra niewydolność wątroby w przypadkach zakażeń wirusowych wg kryteriów Clichy;

c.  ostra niewydolność wątroby z innych powodów wg kryteriów King’s College Hospital;

d.  retransplantacja wątroby w czasie 14 dni od przeszczepienia (pierwotny brak funkcji, zakrzep, odrzucanie)

3.  Zgłoszenie w trybie pilnym jest przesyłane do Poltransplantu w formie papierowej faksem na karcie „Zgłoszenie biorcy do przeszczepienia wątroby w trybie pilnym” – Rycina 1 (jednocześnie ośrodek kwalifikujący dokonuje odpowiedniego wpisu w www.rejestrytx.gov.pl w części krajowa lista oczekujących.

4.  Warunkiem przyjęcia zgłoszenia w trybie pilnym przez koordynatora Poltransplantu jest prawidłowe wypełnienie „Karty zgłoszenia” przez ośrodek kwalifikujący m.in. w zakresie;

• wpisania wyników badań będących kryteriami medycznymi do pilnego przeszczepienia;
• oznaczenia „TAK” lub „NIE” w polu „Kryteria spełnione?”

W przypadku, gdy jest zaznaczone „TAK” w polu „Kryteria spełnione?” (co musi mieć uzasadnienie w wynikach wpisanych badań) koordynator Poltransplantu przyjmuje zgłoszenie do alokacji i dystrybucji pobrań.

5.  Możliwe jest także zgłoszenie biorcy do pilnego przeszczepienia, gdy podstawowe kryteria pilności wskazań nie są spełnione, ale sytuacja medyczna biorcy wymaga przeszczepienia w takim trybie. Ośrodek zgłaszający zaznacza wtedy pole mówiące o niespełnieniu podstawowych kryteriów pilności i daje krótkie uzasadnienie.

6.  Weryfikacja zasadności zgłoszenia, o którym mowa w punkcie 5 (zgłoszenie biorcy do pilnego przeszczepienia, gdy nie są spełnione podstawowe kryteria pilności):

• następuje poprzez ocenę dokumentacji zgłoszonego biorcy w www.rejestrytx.gov.pl (wszystkie ośrodki transplantacyjne mają wgląd do danych biorców zgłoszonych w trybie pilnym);
• weryfikacji dokonują wyznaczeni eksperci ze wszystkich ośrodków przeszczepiających (lista ekspertów znajduje się w posiadaniu Poltransplantu);
• Poltransplant w tych przypadkach jest odpowiedzialny za kolportaż kopii kart zgłoszeń do przeszczepienia w trybie pilnym do wyznaczonych ekspertów oraz gromadzenie wyników eksperckich opinii.

7.  Autoryzacja zasadności zgłoszenia, o którym mowa w punkcie 5 (lub braku zasadności):

• nastąpi, gdy „za” lub „przeciw” będzie co najmniej połowa oceniających ekspertów (głos ośrodka kwalifikującego liczony jest jako głos „za”);
• zgłoszenie będzie ważne dla koordynatora w Poltransplancie także w okresie od zgłoszenia do pozyskania opinii ekspertów;
• ośrodek zgłaszający będzie niezwłocznie poinformowany o negatywnej opinii ekspertów, w tej sytuacji jest zobowiązany do zmiany statusu biorcy w www.rejestrytx.gov.pl.  

8.  Zgłoszenia w trybie pilnym wymagają weryfikacji danych biorcy (odnowienia zgłoszenia) co 72 godziny.

DYSTRYBUCJA I ALOKACJA WĄTROBY

1.  Obowiązuje zasada równej dystrybucji ofert pobrania wątroby od zmarłych dawców dla wszystkich ośrodków przeszczepiających wątrobę, czyli zgłoszenia wg parytetu 1-1-1-1.

2.  Biorca zgłoszony do przeszczepienia w trybie pilnym ma bezwzględne pierwszeństwo przy alokacji wątroby.

3.  Priorytet mają biorcy z listy pediatrycznej w stosunku do wszystkich dawców, którzy nie ukończyli 18 lat.

4.  W przypadku współistnienia kilku zgłoszeń biorców w trybie pilnym wybór ośrodka, który otrzyma ofertę pobrania następuje w drodze ustaleń prowadzonych przez Poltransplant z ośrodkami zgłaszającymi biorców w trybie pilnym. W przypadku braku porozumienia między ośrodkami decyduje czas oczekiwania na przeszczepienie liczony od pierwszorazowego zgłoszenia potencjalnego biorcy w trybie pilnym.

5.  W przypadkach przeszczepień planowych zespół transplantacyjny ma pierwszeństwo do pobrań we własnym województwie. Jeśli w danym województwie jest kilka ośrodków przeszczepiających wątrobę, oferta pobrania kierowana jest do jednego z nich wg przewidzianej kolejności zgłoszeń. Wykorzystanie wątroby do przeszczepienia pobranej we własnym województwie skutkuje wykorzystaniem swojej kolejności do zgłoszenia.

6.  Odmowa przyjęcia zgłoszenia nie skutkuje utratą kolejki w sytuacji:

a.  braku wykorzystania oferty przez wszystkie ośrodki;

b.  rezygnacji z przeszczepienia pobranej wątroby (udokumentowane powody medyczne).

7.  Wykorzystanie kolejki w rundzie dystrybucji pobrań wątroby, oprócz sytuacji podstawowego wykorzystania kolejki ma miejsce w sytuacjach:

a.  wykorzystania dawcy do pobrania wątroby i przeszczepienia biorcy w trybie pilnym;

b.  przeszczepienia narządu od dawcy pediatrycznego dla biorcy pediatrycznego;

c.  wykorzystania do przeszczepienia narządu pobranego od dawcy we własnym województwie, o czym mowa w punkcie 5.

8.  W przypadku przeszczepienia wątroby w trybie planowym, decyzję o wyborze biorcy z listy oczekujących podejmuje kierownik ośrodka transplantacyjnego (osoba upoważniona) w oparciu o następujące kryteria: pilność przeszczepienia,  wykluczenie albo dopuszczenie niezgodności immunologicznej między potencjalnym dawcą a potencjalnym biorcą, dobór anatomiczny potencjalnego dawcy i potencjalnego biorcy, wiek potencjalnego dawcy i potencjalnego biorcy, przewidywane efekty przeszczepienia, czas oczekiwania na przeszczepienie, aktualny stan zdrowia potencjalnego biorcy oraz inne kryteria szczegółowe obowiązujące w danym ośrodku.

 MONITOROWANIE SYSTEMU ALOKACJI

1.  Listę osób zgłoszonych do przeszczepienia z zaznaczeniem trybu zgłoszenia (pilny, planowy) prowadzi krajowa lista oczekujących na przeszczepienie w Poltransplancie

2.  Nadzór nad prawidłowością wyboru biorcy oraz dystrybucją pobranych wątrób prowadzi Poltransplant.

3.  Raporty z wykorzystania ofert pobrania gromadzi Poltransplant.

4.  Poltransplant raz w miesiącu przekazuje do ośrodków przeszczepiających wątrobę sprawozdanie z dystrybucji ofert pobrania oraz plan zgłoszeń.

5.  Po przeszczepieniu zespół transplantacyjny:

• przesyła do Poltransplantu kartę biorcy narządów wg wzoru zamieszczonego na stronie Poltransplantu www.poltransplant.pl/Download/kartabiorcy.pdf;  
• dokonuje odpowiedniego wpisu w www.rejestrytx.gov.pl w części rejestr przeszczepień;
• przesyła do Poltransplantu protokół wyboru biorcy, lub wypełnia taki protokół w www.rejestrytx.gov.p;
• w przypadku odstąpienia od pobrania w jego trakcie lub odstąpienia od przeszczepienia po pobraniu zespół pobierający przesyła w tej sprawie do Poltransplantu raport;

6.  Zespoły transplantacyjne przesyłają do Poltransplantu za pośrednictwem modułu „Rejestracja zdarzeń i reakcji niepożądanych" w www.rejestrytx.gov.pl raporty o istotnych zdarzeniach i reakcjach niepożądanych w przypadku ich wystąpienia podczas pobrania, przechowywania, alokacji, przeszczepienia oraz w okresie po przeszczepieniu wraz z opisem czynności podjętych dla ich wyjaśnienia i zapobiegania w przyszłości.

7.  Zespoły transplantacyjne monitorują stan zdrowia biorcy oraz czynności przeszczepu zgodnie z zasadami zawartymi w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 25 kwietnia 2006 r. w sprawie prowadzenia krajowego rejestru przeszczepień i dokumentują to w module Rejestr Przeszczepień.

Zasady alokacji i dystrybucji pobran wątroby (2018)

Zgłoszenie biorcy do pilnego przeszczepienia wątroby plik pdf do pobrania

Zasady alokacji i dystrybucji pobrań serc uwzględniające wielonarządowe przeszczepy serca i płuc (2023.03.01)

Podstawowe zasady alokacji i dystrybucji serc zostały ustalone w dniu 26 marca 2012 r. Następnie, na podstawie bieżących ustaleń kierowników ośrodków przeszczepiających narządy klatki piersiowej (ostatnio podczas spotkania w dniu 24 kwietnia 2018 r.) były zmieniane celem dostosowania do aktualnych praktyk w obszarach kwalifikacji oraz wyboru dawcy i biorcy. Uzupełnienie zasad wprowadzone 1 marca 2023 r. związane jest z:

- potrzebą zabezpieczenia przeszczepień u specjalnych biorców serca, tzn. osób zakwalifikowanych do wielonarządowego przeszczepienia serca i płuc; tej populacji chorych dotychczasowe zasady nie uwzględniały;

- rozpoczęciem działalności nowych ośrodków transplantacyjnych.

KWALIFIKACJA CHORYCH DO PRZESZCZEPIENIA SERCA

1.  Warunkiem umieszczenia na liście oczekujących na przeszczepienie serca w trybie pilnym jest spełnienie przynajmniej jednego z kryteriów medycznych przedstawionych w Tabeli 1 i skutkuje przypisaniem biorcy odpowiedniej liczby punktów.

Tabela 1. Punktowane kryteria medyczne biorców zgłoszonych do przeszczepienia serca w trybie pilnym.

Kryterium	Liczba punktów
Mechaniczne wspomaganie krążenia (niezależnie od urządzenia i czasu trwania)	5 punktów
Biorca zakwalifikowany do wielonarządowego przeszczepienia serca i innego narządu	5 punktów
Stały wlew przynajmniej jednego z wymienionych leków inotropowych w dawce (µg/kg/min): - dla adrenaliny ≥ 0,5 - dla dobutaminy ≥ 7 - dla dopaminy ≥ 4 - dla milrinonu ≥ 0,5	3 punkty
Oporne na leczenie zagrażające życiu arytmie	3 punkty
Ostra niewydolność serca przeszczepionego (do 7 dni od przeszczepienia)	7 punktów

1. Zgłoszenia biorcy serca w trybie pilnym dokonuje się poprzez przesłanie do Poltransplantu „Karty zgłoszenia biorcy do przeszczepienia serca w trybie pilnym" (Rycina 1). Jednocześnie ośrodek kwalifikujący wprowadza informację o zgłoszeniu w trybie pilnym do www.rejestrytx.gov.pl.

2.Zgłoszenia w trybie pilnym wymagają aktualizacji danych biorcy (odnowienia zgłoszenia) co 7 dni.

DYSTRYBUCJA I ALOKACJA SERCA

1. Priorytet mają biorcy z listy pediatrycznej w stosunku do dawców, którzy nie ukończyli 18 lat.

2. W pozostałych przypadkach w pierwszej kolejności wybierany jest biorca zgłoszony do przeszczepienia w trybie pilnym z najwyższą łączną punktacją wynikającą ze spełnienia przynajmniej jednego kryterium pilności (punkty za spełnienie kryteriów pilności są sumowane)

3. W przypadku jednakowej liczby punktów przyznanych wg medycznych kryteriów pilności:

- w pierwszej kolejności wybierani są biorcy zakwalifikowani do przeszczepień wielonarządowych serca i innych narządów;

- w drugiej kolejności decyduje lokalizacja geograficzna szpitala dawcy i ośrodka transplantacyjnego przedstawiona w Tabeli 2;

- w trzeciej kolejności wybierani są biorcy dłużej oczekujący na przeszczep.

Tabela 2. Województwa, w których ośrodek transplantacyjny ma pierwszeństwo pobrań dla biorców zgłoszonych do przeszczepienia w trybie planowym oraz trybie pilnym, gdy na liście oczekujących znajduje się kilku biorców z jednakową liczbą punktów.

Ośrodek Transplantacyjny	Województwo
Uniwersyteckie Centrum Kliniczne Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego	pomorskie
Klinika Chirurgii Serca, Naczyń i Transplantologii Krakowski Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II	małopolskie, podkarpackie
Klinika Kardiochirurgii Katedry Kardiotorakochirurgii UM im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu	wielkopolskie, zachodniopomorskie
Klinika Kardiochirurgii i Transplantologii Instytutu Kardiologii w Warszawie	kujawsko-pomorskie, lubelskie, łódzkie, podlaskie, świętokrzyskie
Klinika Kardiochirurgii CSK UCK Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego	mazowieckie (wyjątek: dystrybucja serc od dawców zgłoszonych z Instytutu Kardiologii w Warszawie odbywa się lokalnie), warmińsko-mazurskie
Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Jana Mikulicza-Radeckiego we Wrocławiu	dolnośląskie, lubuskie, opolskie
Oddział Kliniczny Kardiochirurgii i Transplantologii, Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu	śląskie

1. W przypadku przeszczepienia serca w trybie planowym, decyzję o wyborze biorcy z listy ośrodka przeszczepiającego podejmuje jego kierownik (osoba upoważniona) w oparciu o następujące kryteria: pilność przeszczepienia, wykluczenie albo dopuszczenie niezgodności immunologicznej między potencjalnym dawcą a potencjalnym biorcą, dobór anatomiczny potencjalnego dawcy i potencjalnego biorcy, wiek potencjalnego dawcy i potencjalnego biorcy, przewidywane efekty przeszczepienia, czas oczekiwania na przeszczepienie, aktualny stan zdrowia potencjalnego biorcy.

2.   W przypadkach przeszczepień planowych zespół transplantacyjny ma pierwszeństwo do pobrań w szpitalach położonych w swoim województwie i województwach pobliskich (Tabela 2).

3. System działa na zasadzie zgłaszania potencjalnych dawców do ośrodków przeszczepiających serca wg parytetu „1-1-1-1". Przeszczepienie serca w jakimkolwiek trybie skutkuje wykorzystaniem swojej kolejności zgłoszenia.

4. Wykorzystanie pobrania dla biorcy zgłoszonego w trybie planowym i pilnym skutkuje wykorzystaniem swojej kolejności zgłoszenia.

5. W przypadku braku wykorzystania oferty przez wszystkie kolejne ośrodki (w tym rezygnacja z pobrania serca po przyjeździe do ośrodka dawcy) zgłoszenie uznaje się za niebyłe

MONITOROWANIE SYSTEMU ALOKACJI

1. Listę osób zgłoszonych do przeszczepienia z zaznaczeniem trybu zgłoszenia (planowy, pilny) prowadzi krajowa lista osób oczekujących na przeszczepienie w Poltransplancie.

2. W przypadku odstąpienia od pobrania w jego trakcie lub odstąpienia od przeszczepienia po pobraniu zespół pobierający przesyła w tej sprawie do Poltransplantu raport.

3. Poltransplant raz w miesiącu przekazuje do ośrodków przeszczepiających sprawozdanie z dystrybucji ofert pobrania oraz plan zgłoszeń na najbliższą przyszłość.

4. Po przeszczepieniu zespół transplantacyjny:

- przesyła do Poltransplantu kartę biorcy narządów wg wzoru zamieszczonego na stronie Poltransplantu www.poltransplant.pl/Download/karta_biorcy.pdf;

- dokonuje odpowiedniego wpisu w www.rejestrtx.gov.pl w części rejestr przeszczepień;

- przesyła do Poltransplantu protokół wyboru biorcy lub wypełnia taki protokół w www.rejestrytx.gov.pl.

5.  Zespoły transplantacyjne przesyłają do Poltransplantu za pośrednictwem modułu „Rejestracja zdarzeń i reakcji niepożądanych" w www.rejestrytx.gov.pl raporty o istotnych zdarzeniach i reakcjach niepożądanych w przypadku ich wystąpienia podczas pobrania, przechowywania, alokacji, przeszczepienia oraz w okresie po przeszczepieniu wraz z opisem czynności podjętych dla ich wyjaśnienia i zapobiegania w przyszłości.

6. Zespoły transplantacyjne monitorują stan zdrowia biorcy oraz czynności przeszczepu zgodnie z zasadami zawartymi w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 25 kwietnia 2006 r. w sprawie prowadzenia krajowego rejestru przeszczepień i dokumentują to w module Rejestr Przeszczepień.

7. Zespół transplantacyjny zaangażowany w pobranie i przeszczepienie serca zawiadamia Poltransplant o każdym istotnym zdarzeniu niepożądanym i istotnej niepożądanej reakcji zaistniałych podczas pobrania, przechowywania, alokacji i przeszczepienia wraz z opisem czynności podjętych dla ich wyjaśnienia i zapobiegania w przyszłości.

Zasady alokacji oraz karta zgłoszenia biorcy do przeszczepienia serca w trybie pilnym (2023)

---

Zasady alokacji i dystrybucji pobrań płuc uwzględniające wielonarządowe przeszczepy płuc i serca (2023.03.01.)

Zasady zostały ustalone podczas zebrań kierowników ośrodków przeszczepiających płuca oraz koordynatorów z tych ośrodków, które odbyły 24 maja 2011 r. (opublikowane w Biuletynie Informacyjnym Poltransplantu 2012; 1(20): 16-19) oraz 18 marca 2022 r. (opublikowane w Biuletynie Informacyjnym Poltransplantu 2022; 1(31): 6-7).  Uzupełnienie zasad wprowadzone 1 marca 2023 r. związane jest z:

- potrzebą zabezpieczenia przeszczepień u specjalnych biorców płuc, tzn. osób zakwalifikowanych do wielonarządowego przeszczepienia płuc i serca; tej populacji chorych dotychczasowe zasady nie uwzględniały;

- rozpoczęciem działalności nowych ośrodków transplantacyjnych.

Kwalifikacja chorych do przeszczepienia płuc

1.       Zgłoszenia biorcy płuc w trybie pilnym dokonuje się poprzez przesłanie do Poltransplantu „Karty zgłoszenia biorcy do przeszczepienia płuc w trybie pilnym". Jednocześnie ośrodek kwalifikujący wprowadza informację o zgłoszeniu w trybie pilnym do teletechnicznego systemu www.rejestrytx,gov.pl.

2.      Zgłoszenia w trybie pilnym wymagają aktualizacji danych biorcy (odnowienia zgłoszenia) co 7 dni.

3.       Potencjalni biorcy wielonarządowego przeszczepu płuc i serca są wpisywani jako biorcy zgłoszeni do przeszczepienia płuc w trybie pilnym.

Dystrybucja i alokacja płuc

1.       Pierwszeństwo w alokacji ma pacjent zgłoszony do przeszczepienia w trybie pilnym.

2.       W drugiej kolejności alokacji podlegają biorcy, którzy nie ukończyli 18 lat niezależnie od wieku dawcy.

3.       W trzeciej kolejności ma zastosowanie lokalna dystrybucja ofert pobrania płuc;

- w przypadku potencjalnych dawców zgłoszonych ze szpitali województwa pomorskiego oferta jest kierowana najpierw do Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego w Gdańsku;

- w przypadku potencjalnych dawców zgłoszonych ze szpitali województw małopolskiego i podkarpackiego oferta jest kierowana najpierw do Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego;

- w przypadku potencjalnych dawców zgłoszonych ze szpitali województw lubuskiego i zachodniopomorskiego  oferta jest kierowana najpierw do Samodzielnego Publicznego Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Szczecinie;

- w przypadku potencjalnych dawców zgłoszonych ze szpitali województwa mazowieckiego oferta jest kierowana najpierw do Centralnego Szpitala Klinicznego Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego w Warszawie (wyjątkiem jest CSK MSWiA, w tym przypadku oferta jest kierowana lokalnie);

- w przypadku potencjalnych dawców zgłoszonych ze szpitali województw lubelskiego, łódzkiego, podlaskiego i świętokrzyskiego oferta jest kierowana najpierw do Centralnego Szpitala Klinicznego MSWiA w Warszawie;

- w przypadku potencjalnych dawców zgłoszonych ze szpitali województwa śląskiego oferta jest kierowana najpierw do Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu.

4.       W czwartej kolejności (przy braku na liście oczekujących odpowiednich biorców zgłoszonych w trybie pilnym, biorców pediatrycznych i gdy zgłoszenie możliwości pobrania nie pochodzi ze szpitali biorących udział w dystrybucji regionalnej) dystrybucja odbywa się wg podstawowego parytetu „1-1-1-1". Każde wykorzystane pobranie płuc skutkuje wykorzystaniem kolejki zgłoszenia. Przy braku wykorzystania do przeszczepienia płuc przez wszystkie ośrodki, zgłoszenie uznaje się za niebyłe.

5.       W przypadku przeszczepienia płuc w trybie planowym, decyzję o wyborze biorcy z listy ośrodka przeszczepiającego podejmuje jego kierownik (osoba upoważniona) w oparciu o następujące kryteria: pilność przeszczepienia, wykluczenie albo dopuszczenie niezgodności immunologicznej między potencjalnym dawcą a potencjalnym biorcą, dobór anatomiczny potencjalnego dawcy i potencjalnego biorcy, wiek potencjalnego dawcy i potencjalnego biorcy, przewidywane efekty przeszczepienia, czas oczekiwania na przeszczepienie, aktualny stan zdrowia potencjalnego biorcy.

Monitorowanie systemu alokacji i dystrybucji płuc

1.       Listę osób zgłoszonych do przeszczepienia z zaznaczeniem trybu zgłoszenia (pilny, planowy) prowadzi krajowa lista osób oczekujących na przeszczepienie w Poltransplancie.

2.     W przypadku odstąpienia od pobrania w jego trakcie lub odstąpienia od przeszczepienia po pobraniu, zespół pobierający przesyła w tej sprawie do Poltransplantu raport.

3.       Poltransplant dwa razy w miesiącu przekazuje do ośrodków przeszczepiających sprawozdanie z dystrybucji ofert pobrania oraz plan najbliższych zgłoszeń.

4.       Po przeszczepieniu zespół transplantacyjny:

- dokonuje niezwłocznie odpowiedniego wpisu w www.rejestrtx.gov.pl w części rejestr przeszczepień,

- przesyła do Poltransplantu protokół wyboru biorcy.

5.       Zespoły transplantacyjne przesyłają do Poltransplantu za pośrednictwem modułu „Rejestracja zdarzeń i reakcji niepożądanych" w www.rejestrytx.gov.pl raporty o istotnych zdarzeniach i reakcjach niepożądanych w przypadku ich wystąpienia podczas alokacji, pobrania, przechowywania, przeszczepienia oraz w okresie po przeszczepieniu wraz z opisem czynności podjętych dla ich wyjaśnienia i zapobiegania w przyszłości.

6.       Zespoły transplantacyjne monitorują stan zdrowia biorcy oraz czynność przeszczepu zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 25 kwietnia 2006 r. w sprawie prowadzenia krajowego rejestru przeszczepień i dokumentują to w module Rejestr Przeszczepień.

Zasady alokacji oraz karta zgłoszenia biorcy do pilnego przeszczepienia płuc (2023)

---